ประเภทของพื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตย์ มีกี่แบบ? เลือกใช้ให้เหมาะกับงานได้อย่างไร

ไฟฟ้าสถิตย์อาจดูเหมือนไม่อันตราย แต่ในงานอุตสาหกรรม โดยเฉพาะในสายการผลิตอิเล็กทรอนิกส์ ห้องคลีนรูม ศูนย์ข้อมูล (Data Center) หรือห้องทดลอง ไฟฟ้าสถิตย์เพียงเล็กน้อยก็สามารถสร้างความเสียหายมูลค่ามหาศาลได้ การเลือกใช้ พื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตย์ อย่างถูกต้องจึงเป็นหนึ่งในหัวใจสำคัญของการปกป้องทรัพย์สิน อุปกรณ์ และความปลอดภัยของพนักงาน

กระเบื้องยางกันไฟฟ้าสถิตย์ (Anti-Static Flooring) คืออะไร?

กระเบื้องยางกันไฟฟ้าสถิตย์ คือวัสดุปูพื้นที่ถูกออกแบบมาเพื่อควบคุมและลดการสะสมของไฟฟ้าสถิตย์ในพื้นที่ใช้งาน โดยเฉพาะในบริเวณที่ต้องการความปลอดภัยทางไฟฟ้า หรือมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ไวต่อกระแสไฟฟ้า เช่น ห้อง Server ห้องควบคุมระบบการผลิต หรือห้อง Clean Room ในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์และการแพทย์

ประเภทของพื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตย์ที่ใช้งานในปัจจุบัน

1. พื้น ESD Vinyl / PVC

คุณสมบัติ:

• ทำจากโพลีเมอร์ผสมกับวัสดุนำไฟฟ้า
• มีทั้งแบบม้วน (Roll) และแบบกระเบื้อง (Tile)
• มีลวดทองแดงฝังเพื่อถ่ายเทไฟฟ้าสถิตย์ได้ดี

ข้อดี:

• ติดตั้งง่าย
• ทำความสะอาดง่าย
• ค่าใช้จ่ายกลาง ๆ คุ้มค่าระยะยาว

ข้อควรระวัง:

• ต้องติดตั้งโดยมืออาชีพเพื่อให้การเชื่อมต่อกับสายกราวด์ถูกต้อง

2. พื้น ESD Epoxy

คุณสมบัติ:

• เป็นพื้นเคลือบผิว (Coating) ด้วยอีพ็อกซี่ผสมสารต้านไฟฟ้าสถิตย์
• มักใช้ในพื้นที่โรงงานอุตสาหกรรมหนัก

ข้อดี:

• ทนแรงกระแทกและสารเคมีได้ดี
• ผิวเรียบต่อเนื่อง ไม่มีรอยต่อ

ข้อควรระวัง:

• ติดตั้งยาก ต้องใช้อุปกรณ์และทีมงานเฉพาะทาง
• ค่าใช้จ่ายสูงกว่าพื้นประเภทอื่น

3. พื้นยาง ESD Rubber

คุณสมบัติ:

• ทำจากยางธรรมชาติหรือสังเคราะห์ผสมสารนำไฟฟ้า

ข้อดี:

• ยืดหยุ่นสูง เดินสบาย
• ทนทานต่อแรงกดและรอยขีดข่วน

ข้อควรระวัง:

• ราคาสูง
• ต้องเลือกเกรดที่ผ่านมาตรฐาน ESD เท่านั้น

4. พรมป้องกันไฟฟ้าสถิตย์

คุณสมบัติ:

• ใช้ในพื้นที่สำนักงานทั่วไปที่ต้องการลดการเกิดประจุไฟฟ้าเล็กน้อย

ข้อดี:

• ราคาถูก ติดตั้งง่าย
• ใช้ในสำนักงานหรือห้องควบคุมได้ดี

ข้อควรระวัง:

• ไม่เหมาะกับงานอุตสาหกรรมหนักหรือห้องคลีนรูม

วิธีเลือกพื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตย์ให้เหมาะกับการใช้งาน

วิเคราะห์ประเภทพื้นที่:

• ห้องคลีนรูม / ห้องปฏิบัติการ: แนะนำพื้น ESD Vinyl หรือ Epoxy
• โรงงานผลิต: ESD Epoxy หรือ ESD Rubber จะเหมาะสมกว่า
• สำนักงาน: พรมป้องกันไฟฟ้าสถิตย์หรือตัว PVC ก็เพียงพอ

พิจารณาค่าต้านทานไฟฟ้า (Electrical Resistance):

เลือกพื้นให้ตรงกับมาตรฐานสากล เช่น ANSI/ESD S20.20 หรือ IEC 61340

ตรวจสอบมาตรฐานและใบรับรอง:

ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการทดสอบและรับรองมาตรฐาน ESD เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการใช้งานระยะยาว

คำถาม-คำตอบที่พบบ่อยเกี่ยวกับการเลือกพื้น ESD

1. พื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตย์ (ESD) มีกี่ประเภทหลัก ๆ ที่ควรพิจารณา?

พื้น ESD มี 2 ประเภทหลักที่ควรพิจารณาคือ พื้นนำไฟฟ้า (Conductive Flooring) ที่ระบายประจุเร็วมาก เหมาะกับงานอิเล็กทรอนิกส์ที่มีความไวสูง และ พื้นกระจายไฟฟ้า (Dissipative Flooring) ที่ระบายประจุอย่างควบคุมได้ เหมาะสำหรับห้องเซิร์ฟเวอร์หรือห้องคลีนรูมทั่วไปค่ะ

2. ควรใช้พื้น ESD กับโรงงานหรือพื้นที่ทำงานแบบไหน?

พื้น ESD เหมาะอย่างยิ่งสำหรับพื้นที่ที่มี อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่มีความละเอียดอ่อน เช่น โรงงานผลิตชิ้นส่วน, ห้องประกอบอุปกรณ์, ห้องเซิร์ฟเวอร์, หรือห้องปฏิบัติการ เพราะช่วยลดความเสี่ยงที่ไฟฟ้าสถิตย์จะทำลายชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์และช่วยเพิ่มความปลอดภัยในการทำงาน

3. การเลือกพื้น ESD ควรดูที่ "ความแม่นยำ" หรือ "ความทนทาน" มากกว่ากัน?

ควรพิจารณาทั้งสองอย่างควบคู่กัน ความแม่นยำ (ค่าความต้านทาน) ต้องตรงตามมาตรฐานที่กำหนดของอุตสาหกรรมนั้น ๆ ส่วน ความทนทาน เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้อายุการใช้งานยาวนานและทนต่อการใช้งานหนักในโรงงาน ซึ่งเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าในระยะยาว

4. ควรเลือกวัสดุพื้น ESD แบบไหนที่เหมาะสมกับงานอุตสาหกรรมที่สุด?

วัสดุที่ได้รับความนิยมคือ ESD Epoxy และ ESD Vinyl Tile ESD Epoxy เหมาะกับพื้นที่ขนาดใหญ่ที่ต้องการความทนทานสูงและไม่มีรอยต่อ ส่วน ESD Vinyl Tile เหมาะกับห้องควบคุมหรือพื้นที่ที่เน้นความสะอาดและง่ายต่อการดูแลรักษา

เลือกพื้น ESD อย่างไรให้ปลอดภัย คุ้มค่า และเหมาะกับงาน

การเลือกใช้พื้นป้องกันไฟฟ้าสถิตย์ไม่ใช่แค่การเลือกวัสดุ แต่คือการปกป้องทั้งระบบงาน ความปลอดภัยของบุคลากร และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มูลค่าสูง การทำความเข้าใจประเภทของพื้น ESD อย่างลึกซึ้งจึงเป็นเรื่องจำเป็น